امواج الیوت
این قسمت آخرین قسمت از تحلیل تکنیکال مقدماتی است. و پس از آن به بحث مدیریت سرمایه و روانشناسی بازار پرداخته میشود.
در نیمه نخست قرن بیستم، شخصی به نام رالف نلسون الیوت با تحقیق بر روی نمودار قیمت متوجه شد که تغییرات قیمت نه تنها منظم است بلکه از ساختار خاص و هماهنگی که در طبیعت نیز مشاهده می شود تبعیت می کند. وی کشف کرد که قیمت غالبا در حال ساختن الگوهای تکراری و قابل پیش بینی هست که مکررا در بازار تکرار می شوند. شناخت این الگوها به مانند نقشه ای عمل میکند که پیش بینی رفتار آینده قیمت را برای ما میسر میکند.
الگوهای الیوت مثل خیلی از الگوهای تکنیکال تکرارشونده هستند و در ابعاد مختلف از نظر بزرگی در بازه های زمانی (تایم فریم) مختلف تشکیل می شوند. الیوت نشان داد که قیمت به صورت امواج ترکیبی و با نظم و آرایش خاصی حرکت می کند. وی معتقد بود در هر عرصه ای که در آن جنب و جوش و فعالیت مردم به عنوان یک توده زیاد باشد. حرکت ها بر اساس قواعدی قابل پیش بینی صورت میگیرد و بازار سرمایه واضح ترین و بزرگترین نمود این رفتار جمعی است.
یکی از اصول تکنیکی در بازار سرمایه که پایه تمام تحلیل هاست، این است که هر اتفاق و حادثه ای در بازار سرمایه ریشه در گذشته دارد و هر حرکت و تصمیمی در بازار سرمایه بر شانه داده های مهمی از گذشته سوار است. بنابراین برآیند این تصمیم گیری های هم جهت که باعث حرکت قیمت به صورت امواج می شوند، تارو پود بازار را می بافند. الگوهای قیمت که الیوت آن را شناسایی کرد، به اسم خود او امواج الیوت نامگذاری شد که در این قسمت به یادگیری اصول آن می پردازیم.
اصول امواج الیوت
برخی از اصول امواج الیوت عبارتند از:
۱. قیمت همیشه به دو صورت حرکت می کند: امواج جنبشی و امواج اصلاحی
۲. مهمترین الگوی حاکم بر بازار، الگوی ۵ موج است که سه موج آن موافق با جهت روند (موج های جنبشی ۱، ۳، ۵) و دو موج مخالف با جهت روند (موج های اصلاحی ۲، ۴) هستند (شکل ۱).
٣. امواج اصلاح غالبا به صورت ۳ موج تشکیل می شوند.
شکل ۱: شکل امواج جنبشی Motive Wave
در این موج جنبشی ۵ موجی، سه موج موافق روند و دو موج مخالف روند و اصلاحی هستند. از تایم ۶ دقیقه و ۲۴ ثانیه این ویدئو آقای گلشاهیان تفسیر جالب و کارآمدی از روانشناسی معاملات توسط امواج الیوت را ارائه می دهند. که شنیدن کامل و دقیق این توضیحات بسیار کمک کننده است.
یک سیکل کامل در الیوت
الیوت چرخه کامل امواج الیوت را به صورت یک موج جنبشی و یک موج اصلاحی پس از آن دانست. به این صورت که یک چرخه کامل الیوت دارای دو موج یکی جنبشی و دیگری اصلاحی است که چون موج جنبشی ۵ موجی و موج اصلاحی ۳ موجی است. عملا یک چرخه کامل در مجموع شامل ۸ موج می باشد (شکل ۲).
شکل ۲: یک سیکل کامل در الیوت
تمام امواج الیوت از امواج کوچکتر الیوت و آنها نیز از ریز موج های الیوت تشکیل شده اند شکل ۳.
الیوت تشخیص داد که هر موج از سیکل یا چرخه ۸ موجی از ریز موج هایی تشکیل شده که تشابه معناداری با موج اصلی دارند. عملا ریز موج ها از همان ساختار اصلی چرخه ۸ موجی تشکیل شده اند. با این تفاوت که از نظر ابعاد کوچک روند. در واقع همین چرخه ۸ موجی های کوچک در حال ساختن سیکل های بزرگتر هستند؟ (شکل ۴).
شکل ۴: اشکال مختلف یک موج
امواج الیوت بسیار مهم هستند و شناخت آنها نیازمند تمرین و تجربه زیاد است. امواج سه موجی اصلاحی الیوت را می توان به صورت یک موج زیگزاگ با استفاده از فیبوناچی تشخیص داد. نکته ای که نباید فراموش کرد این است که امواج اصلاحی پیچیدگی بیشتری نسبت به امواج جنبشی دارند و نیازمند دقت و تمرین بیشتری هستند.
از تایم ۳۰ دقیقه و ۴۱ ثانیه این ویدئو آقای گلشاهیان یک سیکل کامل در امواج الیوت را روی چارت توضیح می دهند.
قوانین موج های جنبشی
موج های ۵ تایی جنبشی معمولا موج هایی در جهت حرکت موج اصلی از درجه بالاتر هستند که هم جهت با روند می باشند. بنابر این موج هایی واضح، جهت دار و به دور از تداخل و درهم ریختگی در ریز موج های خود هستند. این موج ها به دلیل جهت دار و سر راست بودن به راحتی قابل تشخیص اند.
چند قانون در امواج جنبشی
- موج ۲ هیچگاه به اندازه ٪۱۰۰ موج ۱ بازگشت نمیکند.
- موج ۴ هیچگاه به اندازه ٪ ۱۰۰ موج ۳ بازگشت نمیکند.
- موج ۳ از موج ۱ بزرگتر است و در اکثر مواقع بزرگترین موج بین سه موج جنبشی است. در واقع درصد زیادی از حرکت کل موج در موج سوم انجام می شود.
- موج ۴ نمی تواند وارد حریم موج اول شود (به جز چند استثناء).
امواج اصلاحی و قوانین آنها
امواج اصلاحی که در واقع به علت تسویه سودهی های بلندمدت سرمایه گذاری های قبلی به صورت تدریجی و تقابل خریداران و فروشندگان به وجود می آیند. و باعث افت موقتی و حرکت قیمت آن کالا در جهت عکس روند اصلی می شوند. امواجی با پیچیدگی زیاد هستند که تحلیل آنها نیز دشوارتر است.
روندهای اصلاحی که نتیجه نبرد خریداران و فروشندگان هستند. گاهی اوقات به نفع خریداران و گاهی اوقات به نفع فروشندگان تغییر می کنند. برخلاف روندهای جنبشی که تحلیل واضح و توافق جمعی بر سر جهت روند قیمت وجود دارد، در روندهای اصلاحی سردرگمی و تحلیل های ضد و نقیض بیشتر به چشم می خورد. همین تناقض در تحلیل امواج اصلاحی باعث به وجود آمدن حالت ها و نوع بیشتری در امواج اصلاحی نسبت به امواج جنبشی می شود. بنابراین تحلیل موج های اصلاحی با الگویی مشخص قبل از کامل شدن آنها کار دشواری است.
قوانین کار با امواج اصلاحی:
برای شناخت و درک بهتر امواج اصلاحی باید در نظر گرفت که امواج اصلاحی هیچ گاه به تنهایی ۵ موجی نیستند. پس اگر یک ۵ موجی در خلاف روند شکل گرفت، یا شروع یک تغییر روند کلی است. و یا تنها تکمیل موج اول اصلاحی است و باید انتظار داشت دو موج بعدی از امواج سه گانه اصلاحی تشکیل شود.
امواج اصلاحی به ۴ دسته تقسیم می شوند و تنوع و گوناگونی زیادی دارند:
- زیگزاگ ها (۵-۳-۵)
- پهنه ها (۵-۳-۳)
- مثلث ها (۳-۳-۳-۳-۳) افزایشی، کاهشی، متقابل
- ترکیبیها که شامل تکرار دوباره یا سه باره موارد بالا هستند.
بررسی و تشخیص دسته های فوق نیاز به تمرین و تکرار دارد.
از تایم ۵۵ دقیقه و ۷ ثانیه این ویدئو آقای گلشاهیان امواج جنبشی و امواج اصلاحی را روی چارت توضیح می دهند.
الیوت و درصدهای فیبوناچی
تحلیل الیوت و اعداد فیبوناچی (دو مقوله مجزا ولی وابسته به هم دو مقوله مطرح در زمینه رفتار توده ها هستند. که در عمل به دلیل به وجود آمدن از یک منبع یکسان، وابستگی معناداری به هم دارند. در واقع هر دوی این مباحث سازنده و تکمیل کننده همدیگر هستند. ترکیب این دو و شناخت نقاط مهم در بازار براساس این دو از مهمترین مباحث تکنیکال هستند. برای شناخت نقاط مهم در بازار براساس این دو مبحث، اعداد فیبوناچی را برای هر دو نوع موج الیوت بررسی میکنیم
- امواج جنبشی و نسبت های فیبوناچی حاکم بر آنها
- نسبتهای فیبوناچی حاکم بر امواج اصلاحی
نسبتهای فیبوناچی امواج جنبشی
امواج جنبشی معمولا با نسبت های فیبوناچی زیر نسبت به همدیگر اصلاح شده یا حرکت خواهند کرد (شکل ۵)
شکل ۵: نسبت های فیبوناچی امواج جنبشی
- موج ۲ در حالت ایده آل به اندازه ٪۶۱٫۸ موج ۱ اصلاح خواهد شد و گاهی ٪۵۰ یا ۷۸ هم خواهد شد ولی کمتر از ۵۰ نیست.
- موج ۳ در حالت ایده آل به اندازه ٪۱۶۱٫۸ موج ۱ پیش خواهد رفت.
- موج ۴ به اندازه ٪۳۸ و گاهی ٪۲۳ از موج کامل حاصل از مجموع ابتدای ۱ تا انتهای موج ۳ اصلاح خواهد شد.
- موج ۵ به اندازه ٪۶۱٫۸ و گاهی ٪۳۸ از موج کامل ابتدای موج ۱ تا انتهای موج ۳ خواهد بود. و حتی بعضی اوقات به اندازه ٪۱۰۰ موج ۱ نیز رشد خواهد کرد.
از تایم ۱ ساعت و ۱۷ دقیقه و ۴۸ ثانیه این ویدئو آقای گلشاهیان نسبت های فیبوناچی امواج جنبشی را روی چارت توضیح می دهند.
چون موج ۳ و موج ۵ موج های خارجی هستند برای به دست آوردن آنها فیبوناچی Expansion را رسم میکنیم.
لازم به یادآوری مجدد است که در این بازار هیچ چیزی قطعی نیست و باید هر احتمالی را همیشه در نظر گرفت. درصدهای ذکر شده همیشه دقیق نیست و فقط حالت ایده آل معرفی شده است. علاوه بر این سناریوهای مختلفی در موج الیوت می توان متصور شد. هر نقطه ای که به عنوان یک موج از امواج الیوت در نظر گرفته شده است، امکان دارد در چند کندل آینده دیگر اعتباری نداشته باشد.
نسبت های فیبوناچی اصلاحیه ای امواج جنبشی
امواج اصلاحی داخلی امواج جنبشی امواج ۲ و ۴ هستند و موارد زیر در مورد آنها صادق است (شکل ۶):
شکل ۶: نسبت های فیبوناچی اصلاحیهای امواج جنبشی
موج۲:
حاصل سه موج a و b و c است.
موج a و c عموما با هم برابر هستند.
موج b برابر با موج a یا ۶۱٫۸ موج a است.
موج ۴:
حاصل سه موج a و b و c است.
موج a و c عموما با هم برابر هستند.
نسبت های رایج در موج اصلاحی
نسبت های رایج در موج اصلاحی معمولا به صورت شکل ۷ می باشند:
شکل ۷: نسبت های رایج در موج اصلاحی
امواج و تاثیر آن بر اندیکاتورها
در بررسی نقش اندیکاتورها در امواج مختلف، شاهد تغییر نقش اندیکاتورها در روندهای قدرتمند هستیم به طوری که نقش هدایتی اندیکاتورها تبدیل به گمراه کننده می شود. مواردی که اندیکاتورها به جای هدایت نقش گمراه کردن معامله گر را به عهده می گیرند عبارتند از:
- امواج جنبشی اصلی مانند
- موج ۳ حرکت های سریع بازار
در موج ۳ اشباع فروش یا خرید و واگراییها دلیل ورود تعداد زیادی از معامله گران در جهت عکس روند به دلیل سیگنال های فالس یا اشتباه اندیکاتورها می شوند که باعث ضرر زدن به معامله گر می شود. عملا اندیکاتورها در روندهای قوی ضعف خود را در نشان دادن رفتار قیمت به ما نشان می دهند. کارایی اندیکاتورها در بازارهای رنج (Range)، که در آنها به خوبی عمل میکند. باعث اعتماد بیش از حد معامله گران به اندیکاتورها شده و همین اعتماد و عدم شناخت رفتار قیمت و تکیه صرف به اندیکاتورها باعث گمراهی معامله گران می شود. به همین دلیل اندیکاتورها موافقین و مخالفین زیادی دارند. تشخیص این که قیمت در موج ۳ الیوت است خیلی به ما کمک میکند تا به وسیله اندیکاتورها گمراه نشویم.
از تایم ۱ ساعت و ۴۵ دقیقه و ۴۱ ثانیه این ویدئو آقای گلشاهیان تاثیر اندیکاتورها بر گمراهی معامله گران را روی چارت توضیح میدهند.
راه حل:
به منظور داشتن یک راه حل منطقی برای استفاده از اندیکاتورها موارد زیر پیشنهاد می گردد:
- ١. شناخت رفتار اندیکاتورها در بازارهای رنج و رونددار قوی و علم به تغییر نقش اندیکاتورها در بازارهای مختلف
- ۲. تکیه نکردن بیش از حد به اندیکاتور به این شکل که نباید روی اندیکاتورها بیشتر از ۳۰ درصد در تحلیل حساب کرد. این درصد در روندهای قوی به صفر کاهش می یابد.
- ٣. در روندهای قوی مانند موج سوم بر اساس اندیکاتورها وارد بازار نشد.
- ۴. در بازارهای رنج بیشتر می توان از اندیکاتورها کمک گرفت.
- ۵. در یک زیگزاگ زمانی که قیمت در موج C از ٪۱۰۰ موج A گذر میکند. احتمالا قیمت در موج سوم قرار دارد و باید نقش گمراه کننده اندیکاتورها را در این مقطع در نظر گرفت. چرا
- که قیمت در موج سوم در قوی ترین روند خود قرار دارد. بنابراین در این مقطع به احتمال زیاد، اندیکاتورها سیگنال های فالس صادر می کنند و بنابراین باید از معامله کردن در خلاف جهت روند کنونی اجتناب کرد.
اندیکاتورهایی که باعث گمراهی ما می شوند، عموما اندیکاتورهایی هستند که اشباع خرید و فروش و واگرایی را نشان میدهند. استفاده کردن از خط روند، خطوط حمایت و مقاومت،
کندل فرمیشن، الگوهای فیبوناچی و الگوهای کندل شناسی و امواج الیوت تا حدود زیادی ما را از استفاده از اندیکاتورها بی نیاز می کنند.
بحث امواج الیوت بسیار مهم و کاربردی می باشد و تمام آنچه در این درس گفته شد صرفا کلیات آن است و می توان دنبال اطلاعات بیشتری نیز بود.
همچنین در ادامه می توانید آموزش امواج الیوت با دکتر محمد ژند که مباحث پیشرفته امواج الیوت را آموزش می دهد همراه باشید.
